سرویس اقتصادی ـ محسن رضایی در برنامه زنده تلویزیونی «پارک ملت»، ضمن بررسی مسائل اجتماعی ایران به ملاحظات خاصی در اقتصاد ایران اشاره کرد.

به گزارش «تابناک»، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در این گفت‌وگوی زنده تلویزیونی که تقریبا در چهار حوزه مسائل شخصی، مباحث اقتصادی، فرهنگ عمومی و رفتار متقابل مردم و حاکمان و مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی به پرسش‌های مجری پاسخ داد، در بخش دوم سخنان خود، مشکل اصلی اقتصاد ایران را عدم رویکرد به سمت تولید و اشتغال مولد خواند.

محسن رضایی «فرهنگ عمومی کشور» و «اقتصاد شکل گرفته در بستر استعمار» ایران را عامل عدم گرایش عمومی به تولید و اشتغال خوانده و سیاست‌های دولت ها را در این پدیده مزید بر علت خواند.

تنها کمتر از یک سوم ایرانی‌ها کار می‌کنند

وی در آغاز مباحث اقتصادی خود، با ارایه آماری از ترکیب شغلی جمعیت هفتاد و پنج میلیونی ایران، تنها نزدیک 24 میلیون نفر را شاغل دانست به این ترتیب که: از 75 میلیون ایرانی، نزدیک پانزده میلیون بالای شصت سال و زیر ده سالند که اصولا اشتغال بنا بر استانداردهای جهانی برای آنان تعریف نمی‌شود.
همچنین از شصت میلیون باقی مانده، 24 میلیون مشغول تحصیل یا فراگیری مهارت شغلی و در امور حاشیه ای اشتغال حضور دارند که در نوع خود و در مقایسه با سایر کشورها رقم بالایی است. نیز از 36 میلیون باقی مانده هفت میلیون بیکاری اختیاری دارند؛ یعنی به دلایل ویژه مانند دارا بودن ثروت یا تأمین از محلی خاص، داوطلبانه از شاغل بودن انصراف می‌دهند و از 29 میلیون باقی مانده، سه میلیون بر پایه آمار رسمی‌بیکارند و این شامل بیکاری غیر ارادی یا غیر اختیاری است؛ یعنی کسانی که در جستجوی کار هم هستند، ولی به هر دلیل بیکار مانده اند.

رضایی ادامه داد: از 26 میلیون باقی‌مانده، 9% آن یعنی نزدیک دو میلیون آن اشتغال ناقص دارند که به معنی کمتر از چهل ساعت کار در هفته است و تا ده ساعت کار در هفته را نیز شامل می‌شود و با حذف این رقم آخر (شاغلین ناقص) در ایران 24 میلیون نفر ـ نزدیک 30 درصد ـ به صورت تمام وقت یعنی روزانه دست کم هشت ساعت مشغول کارند که برای جمعیت 75 میلیونی رقم پایینی است؛ چه، در کشورهای با نرخ رشد اقتصادی متناسب، این رقم بالای 40 درصد است.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: این آمار خود می‌تواند نشان‌دهنده یکی از دلایل مهم عقب ماندگی اقتصادی در کشور باشد، به گونه ای که در خانوار ایرانی، معمولا بار زندگی روی دوش یک نفر است، در حالی که در دنیا از هر مجموعه چهار یا پنج نفره، دو تا سه نفر و حتی بیشتر کار می‌کنند. در برخی از کشورها در خانواده سه نفره، دو نفر شاغلند و این در کنار درآمد بالا (دستمزد مناسب) رفاه خانواده را تأمین می‌کند.

رضایی گفت: مسأله بعدی در کنار اشتغال، درآمد پایین است و از نظر من در شرایط امروز ایران، نباید دستمزد زیر یک میلیون تومان باشد، در حالی که می‌بینیم دستمزدهای خیلی پایین‌تر امروز در جامعه رواج دارد. در واقع اگر دستمزدها بالای یک میلیون باشد و در هر خانواده، بیش از یک نفر کار کند، ما به سطح متفاوتی از وضعیت اقتصادی خانوار و جامعه می‌رسیم و شرایط به کلی متحول می‌شود، ولی این در سایه تحول در تولید و نگاه ما به مسأله اشتغال محقق می‌شود.

رضایی ادامه داد: در صورتی که فراگیری اشتغال و ایجاد این تعداد بالای فرصت شغلی در کشور صورت بگیرد و خانواده‌ها درگیر کار و تولید شوند، بخش اعظمی‌ از مفاسد اقتصادی ناشی از فقر و بیکاری مانند اعتیاد، فحشا و .. خود به خود از میان خواهد رفت. این در حالی است که رویکرد تن پروری به اقتصاد و نگاه یارانه‌ای می‌تواند روحیه خمودی را در کشور سبب شده و عکس موارد نامبرده را رقم زند.

دبیر مجمع تشخیص در بیان تفاوت این دو دیدگاه به دو مثال اشاره کرد که در مدل نخست، با دادن وام اشتغال، به مددجوی یک خیریه به جای پول نقدی که می‌خواست، وی دارای شغل و پس از سه سال به یک فرد مولد اقتصادی بی‌نیاز از خدمات خیریه تبدیل شده بود و همچنین در مدل دوم، مثال کارخانه‌داری که می‌‌گوید، کارگرانش پس از گرفتن یارانه‌های نقدی به طور محسوسی، کمتر از  گذشته اضافه کاری می‌کنند و این مستقیم روی تولید در آن بنگاه اثر منفی گذاشته است.

رضایی افزود: طبیعتا ما باید از نگاه نخست به سمت نگاه دوم سوق پیدا کنیم و سیاست‌گذاری‌های اقتصادی کشور نیز باید به این سمت حرکت کند و از اقتصاد یارانه محور به سمت اقتصاد تولیدی پیش برویم.

رضایی نگاه عمومی ‌در کشور به مسأله اشتغال را نادرست خواند و منتظر اقدام دولت ماندن را واکنشی نادرست به مسأله بیکاری دانست؛ در عین اینکه دولت نیز نباید تحقق امر تولید و اشتغال را فراموش کند و بر عهده جامعه بگذارد.

وی گفت: گرفتن مدرک دکترا از یک دانشگاه، اقدامی در راستای یافتن شغل نیست و متأسفانه این تصور نادرست در کشور رایج است، در حالی که فرد برای یافتن شغل باید مهارت خود را ارتقا دهد.

وی تأکید کرد: این باور هست که از همین سه میلیون نفر آمار رسمی‌ اشتغال کشور در صورتی که نسبت به افزایش مهارت‌های شغلی و مولد خود اقدام نمایند، قطعا تا یک میلیون نفر آنان در همین شرایط کنونی قابل جذب و شاغل شدن هستند.

زضایی اشاره کرد: به دلیل گذراندن بیش از سیصد سال دوره استعماری در ایران، اقتصاد کشور، خوی استعمارزدگی گرفته و از این روست که نگرش فعال و اشتغالزا در بدنه جامعه رایج نیست تا جایی که ما غالبا در برنامه‌ریزی‌های خرد برای کارهای کوچکی چون تفریحات درون خانواده نیز با مشکلاتی روبه‌رو هستیم.

نقش دولت در عبور از اقتصاد یارانه‌ای به مولد و کمک جریانات مخالف

دبیر مجمع تشخیص مصلحت در ادامه تأکید کرد: البته نباید از نقش دولت غافل شد، چرا که این دولت است که باید زمینه را برای گذر از اقتصاد یارانه ای به اقتصاد مولد و اشتغال محور فراهم کند.

رضایی افزود: البته دولت قرار بود از اردیبهشت ماه فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها را با جهت‌گیری به سمت تولید را با پرداخت یارانه تولید و بسته‌های حمایتی و... آغاز کند که این مهم به دلیل روبه‌رو شدن با مسائل خاصی مانند تحریم‌ها و... عقب افتاد؛ اما دولت هرچند با دیرکرد سه ماهه ولی بنا بر اطلاعاتی که بنده دارم، به طور جدی و با برنامه برای تولید و اشتغال در نیمه دوم سال وارد این گود خواهد شد؛ بنابراین، باید به دولت کمک کرد و بنده شخصا هرچند از منتقدان آقای احمدی‌ن‍ژاد هستم، ولی هر گونه کمکی را که بتوانم در این زمینه دریغ نخواهم کرد، همان گونه همواره ایده‌های خود را در اختیار دولت قرار داده‌ام و آنها را برای استفاده یا تبلیغات بعدی خود نگه نداشته‌ام، چرا که این کار را خیانت به مردم و کشور می‌دانم.

رضایی ادامه داد: خوب است این مسأله در ایران باب شود که مخالفین سیاست‌های دولت‌ها با هر اندیشه‌ای ضمن حفظ مخالفت‌ها و اعتراضات قانونی خود ایده‌ها و کمک‌های فکری خود را در اختیار دولت‌ها قرار دهند، زیرا هر پیشرفتی در کشور افتخاری برای همه ایرانیان خواهد بود و هر ضعف و عقب‌ماندگی دولت‌ها دودش در چشم همه ایرانی‌ها خواهد رفت و برای همین، حتی یک روز را هم نباید از دست داد.

مبارزه اقتصادی وجود دارد

رضایی در ادامه سخنان خود گفت: نگرش مولد و تولید محور به اقتصاد، بخشی از جهاد اقتصادی است و امروز شرایط جهاد به معنی مبارزه اقتصادی برای ما وجود دارد، زیرا همین مسأله تحریم‌ها خود یک جنگ اقتصادی است. امروز تجار ما نمی‌توانند بیش از ده هزار دلار با بانک‌های خارجی مبادله کنند و بر خلاف همه قوانین بین‌المللی، در حالی که تمام دنیا سرگرم مبادله‌های کلان اقتصادی‌اند، می‌خواهند ما را از هر گونه مبادله اقتصادی با خارج منع کنند. طبعا این شرایط مبارزه اقتصادی است و جهاد اقتصادی در غلبه بر این شرایط موضوعیت دارد.

دبیر مجمع تشخیص تأکید کرد: حتی با در نظر نگرفتن شرایط خاصی همچون تحریم‌ها باز هم مسأله جهاد اقتصادی را می‌توان در بطن زندگی دید؛ برای نمونه، چه کار باید کرد تا بتوانیم در خانه خود با کالاهای چینی رقابت کنیم؟ و این رقابت مگر یک نوع مبارزه اقتصادی نیست؟ جهاد اقتصادی هم همین را می‌گوید که ملت ایران، یک ملت بزرگ است، پس شایسته رسیدن به قله‌هاست و در این راستا ارزش دارد که بیش از انگیزه شخصی و سود فردی ـ انگیزه ملی ـ کار کنیم.

محسن رضایی در تبیین اندیشه جهاد اقتصادی گفت: در حقیقت، جهاد اقتصادی به دنبال سه عامل انگیزه روحیه و اخلاق در اقتصاد است: در بعد انگیزه این که ما به انگیزه مالکیت و سود شخصی خود بسنده نکنیم و با انگیزه رشد و پیشرفت هرچه بیشتر اقتصادی فعالیت نماییم، در بعد روحیه اینکه ما از روحیه خمودگی و انفعال و بی توجهی به پیرامون خارج شویم و البته در بعد مهم اخلاق اینکه ما در محیط کار و فضای فعالیت اقتصادی به جای گرایش چالشی و ایراد تراشی به اخلاق همکاری، مشارکت و ایثار روی آوریم. با چنین رویکردی در اقتصاد است که ما هم به رفاه و استانداردهای بالا در زندگی خود می‌رسیم و هم در سطح بین المللی شاهد بالا رفتن جایگاه کشورمان خواهیم بود.

تحول و انقلاب اقتصادی، لازمه جهاد اقتصادی

دبیر مجمع تشخیص مصلحت همچنین در مقایسه با تحقق انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی با الگوهایی منحصر به فرد و بیرون از ساخت‌های رایج سایر انقلاب‌های جهان و مدل‌های نبرد نظامی در دیگر کشورها (چریکی یا کلاسیک)، رمز موفقیت در دو مسأله انقلاب و دفاع مقدس را در خلق مدل انقلابی خاص ایران دانست و افزود: همین مسأله باید در انقلابی اقتصادی هم به دست مردم محقق شود.

وی در پاسخ به پرسشی که اگر تحریم‌ها عامل مشکل هستند، چرا با دیپلماسی آنها را رفع نکنیم، گفت: ما در دو دولت گذشته، این راه را در پیش گرفتیم و از پرداختن به بحث آزادی‌های مدنی در درون تا گفت‌وگوی تمدن‌ها در عرصه بین‌الملل و حتی تا تعلیق داوطلبانه تأسیسات هسته ای همکاری کردیم؛ اما نتیجه این شد که در سخنرانی رسمی بوش رییس جمهور آمریکا، ما در محور شرارت اعلام شدیم، زیرا آنها میزان همکاری و دیپلماسی ما را نمی‌نگرند و می‌گویند از راهی که آمده‌اید، برگردید و دوباره کارگزار و نوکر ما در منطقه شوید تا با هم کنار بیاییم، که خوب معلوم است که چنین نخواهیم کرد.

محسن رضایی تأکید کرد: پس با توجه به آنچه گفتیم، تنها راه رفع تحریم‌ها، رسیدن به رشد بالای اقتصادی در کشور است و با گذر از رقم نرخ رشد 5% و رسیدن به ارقامی چون 7% و بیش از آن غربی‌ها قطعا خود تحریم‌ها را یکجانبه لغو خواهند کرد، زیرا خواهند دید که ادامه آن وضع به شکل‌گیری مناسبات نوینی در شمال خلیج فارس و خاورمیانه موضوعاتی چون اقتصاد نفت و انرژی و ... منجر خواهد شد که در راستای منافع آنها نیست.